Człowiek, który gapił się na kozy

Niezwykle zabawna komedia w gwiazdorskiej obsadzie (McGregor, Clooney, Bridges) opowiadająca historię eksperymentalnej jednostki wojskowej, która bada paranormalne zdolności żołnierzy.

Robert Wilton (Ewan McGregor) jest dziennikarzem w miejscowej gazecie "Daily Telegram". Rok wcześniej przeprowadził wywiad z Gusem Laceyem (Stephen Root), który twierdził, że ma parapsychiczne zdolności i w latach 80. przeszedł szkolenie w ściśle tajnej jednostce armii amerykańskiej. W programie wspieranym przez rząd USA celem było powołanie formacji szpiegostwa telepatycznego.
Zdaniem Gusa w oddziale złożonym z ludzi mających zdolności paranormalne najbardziej utalentowany był Lyn Skip Cassady (George Clooney). Dziennikarz uznał te rewelacje za niedorzeczne, do czasu kiedy jako korespondent wojenny w Kuwejcie spotykał przypadkowo Lyna. Cassady, sierżant New Earth Army w stanie spoczynku, który w latach 80. przeszedł tajne szkolenie o kryptonimie "Projekt Jedi", wybiera się do Iraku na poszukiwanie dawnego dowódcy, Billa Django (Jeff Bridges), który szkolił żołnierzy w rozwijaniu zdolności paranormalnych i pozazmysłowych, takich jak hipnoza, przenikanie przez ściany czy jasnowidztwo. Towarzysząc Lynowi w jego misji, Wilton staje się świadkiem i uczestnikiem niezwykłej rozgrywki.

W latach 80. ubiegłego wieku szef United States Army Intelligence and Security Command (INSCOM), generał Albert Stubblebine III był przekonany, że każdy żołnierz, odpowiednio stymulowany, może wyzwolić drzemiące w nim nadnaturalne moce. Opracował program High Performance Task Force, na podstawie którego powołano tajną jednostkę specjalną nazwaną First Earth Battalion. Departament obrony i CIA wytypowały pewną liczbę żołnierzy o odpowiednich według nich predyspozycjach i rozpoczęto eksperymenty z nowymi metodami unicestwiania wroga. Uczestnicząca w projekcie grupa wojskowych wierzyła, że parapsychologia i psychotronika to odpowiedź na wyzwania naszych czasów w dziedzinie doskonalenia technik wojennych. Żołnierze z First Earth Battalion, którzy nazywali siebie wojownikami Jedi, całkiem serio i z determinacją próbowali nauczyć się przechodzenia przez ściany i bycia niewidzialnymi. Ćwiczyli, jak czytać w myślach, przekazywać komunikaty wzrokiem i zabijać kozły, patrząc na nie tak długo, dopóki nie ustanie bicie ich serc. Uczestniczyli też w próbach teleportacji, jasnowidzenia i wykorzystywania dźwięków podprogowych. Ten szokujący, tajny, amerykański program stosowania pozazmysłowych metod prowadzenia wojny opisał Jon Ronson, ceniony brytyjski dziennikarz, dokumentalista filmowy i telewizyjny, publikujący m.in. na łamach dziennika "The Guardian" oraz magazynu "Time Out". Ronson oparł swoją dokumentalną opowieść na wspomnieniach amerykańskich żołnierzy, którzy brali udział w tych parapsychologicznych eksperymentach. Jego książka "Człowiek, który gapił się na kozy" posłużyła za podstawę scenariusza do filmu pod tym samym tytułem. Na potrzeby dużego ekranu zaadaptował ją Peter Straughan ("Rewolucja pani Ratcliffe", "Jak stracić przyjaciół i zrazić do siebie ludzi"). Bazując na faktach opisanych w książce, Straughan stworzył serię fikcyjnych wydarzeń oraz galerię bohaterów, nawiązujących do postaci rzeczywistych. Reżyserię filmu powierzono debiutującemu w długim metrażu Grantowi Heslovowi, aktorowi ("Kongo", Wróg publiczny", "Król Skorpion"), scenarzyście (nominacja do Oscara za "Good Night, and Good Luck") i producentowi ("Okrucieństwo nie do przyjęcia", "Miłosne gierki", "Amerykanin"). Film składa się z dwóch warstw. Z jednej strony to opowieść o grupie wojskowych, prowadzących dziwaczne badania nad wojną psychologiczną, z drugiej film drogi o dwóch zagubionych mężczyznach, którzy niespodziewanie dla siebie samych nawiązują cenną relację.

"Człowiek, który gapił się na kozy" ośmiesza mit Flower Power Generation, hipisowską ideologię i jej przesłania. Jej uosobieniem w filmie jest ppłk. Bill Django, którego brawurowo zagrał sześciokrotnie nominowany do Oscara (statuetka w 2010 za "Szalone serce") Jeff Bridges ("Fisher King", "Ukryta prawda", "Big Lebowski", "Prawdziwe męstwo"). Tworząc kreację Django Bridges wzorował się nie tylko na Jimie Channonie, którego dokładnie opisał Ronson, ale także na naukowcu, pisarzu i psychoanalityku Johnie Lillym, twórcy systemu komunikowania się z delfinami. Rolę Lynna Skipa Cassady'ego Heslov powierzył George'owi Clooneyowi, z którym pracował wcześniej przy "Good Night, and Good Luck", za który obaj byli nominowani do Złotego Globu i Oscara za scenariusz. Clooney, który jest współproducentem "Człowieka, który gapił się na kozy", zdobył także m.in. Oscara i Złoty Glob za najlepszą rolę drugoplanową w filmie "Syriana" Stephena Gaghana. Był również nominowany do Nagrody Akademii za "Michaela Claytona", "W chmurach" oraz za reżyserię "Good Night, and Good Luck". W filmie Heslova po mistrzowsku łączy patos i powagę swojego bohatera z komizmem i absurdem jego zachowań i przekonań. Dziennikarza Boba Wiltona zagrał Ewan McGregor ("Trainspotting", "Autor widmo"), który grywa w bardzo różnorodnym repertuarze. Na koncie ma role zarówno w filmach twórców uchodzących za hermetycznych, tworzących kino artystyczne ("Pillow Book" Petera Greenawaya czy "Sen Kasandry" Woody'ego Allena), jak i w produkcjach komercyjnych, takich jak "Gwiezdne wojny". Galerię wyśmienitych aktorskich kreacji w "Człowieku, który gapił się na kozy" uzupełnia w drugoplanowej roli Kevin Spacey ("Glengarry Glen Ross", "21", "Tajemnice Los Angeles"), najbardziej utytułowany wśród zgromadzonych na planie aktorów, laureat dwóch Oscarów ("American Beauty", "Podejrzani"), sześciokrotnie nominowany do Złotego Globu i trzykrotnie do nagrody BAFTA (nagroda za "American Beauty"). Spacey jest również cenionym aktorem teatralnym, od 2003 roku dyrektorem artystycznym jednej z najbardziej szacownych scen w Wielkiej Brytanii Old Vic Theatre. Za swoją działalność teatralną został odznaczony w listopadzie 2010 roku przez Księcia Karola Orderem Imperium Brytyjskiego.