Rzeź

Nowy Jork. Na placu zabaw w Brooklyn Bridge Park dochodzi do bójki dwóch jedenastolatków, podczas której Zachary Cowan (Elvis Polanski) uderza swojego rówieśnika w twarz kijem.

Ethan Longstreet (Eliot Berger) traci przedni ząb, drugi ma uszkodzony. Matka pobitego chłopca Penelope (Jodie Foster) i jego ojciec Michael (John C. Reilly) zapraszają Nancy (Kate Winslet) i Alana (Christoph Waltz) Cowanów, rodziców krewkiego nastolatka, do swojego eleganckiego mieszkania na Brooklynie. Celem spotkania ma być omówienie przykrego incydentu i polubowne rozwiązanie sprawy. Oba małżeństwa są przyjaźnie nastawione i mają wolę, aby między sobą rozwiązać konflikt. Spisują coś w rodzaju porozumienia, mającego zabezpieczyć strony przed nieprzewidzianymi skutkami prawnymi. Wydaje się, że kłopotliwy obowiązek został spełniony i niebawem o wszystkim będzie można zapomnieć. Dalsza rozmowa ma charakter grzecznościowy. Gospodarze proponują kawę i szarlotkę. Cowanowie nie odmawiają, ale gdy Penelope domaga się przeprosin, kulturalna atmosfera pryska jak bańka mydlana i narasta wzajemna wrogość.

"Rzeź" ROMANA POLAŃSKIEGO, który ma na koncie m.in. Oscara, nagrodę BAFTA, Cezary, Złoty Glob i wyróżnienia najważniejszych filmowych festiwali (Złotą Palmę z Cannes oraz Złotego i dwa Srebrne Niedźwiedzie z Berlina), to jeden z tych filmów, na których można uczyć się reżyserii w szkołach filmowych. Rzadko trafia się dzieło demonstrujące w tak oczywisty sposób mistrzostwo reżyserii, w którym z tematu pozornie błahego i potocznego daje się wydobyć tyle prawdy. Chociaż w swojej dotychczasowej karierze Roman Polański próbował niemal wszystkich filmowych gatunków: od przygody ("Piraci"), komedii ("Nieustraszeni pogromcy wampirów") oraz czarnego kryminału ("Chinatown"), po thriller ("Frantic") i horror ("Dziecko Rosemary"), nie stroniąc od adaptacji klasyki ("Tess", "Oliver Twist"), to od "Noża w wodzie" przez "Wstręt" i "Lokatora" wciąż udowadnia, że jest absolutnym mistrzem w przenoszeniu na ekran intymnych, małych przestrzeni. Filmowa kamera w jego rękach jest lupą umożliwiającą twórczą analizę zjawiska socjologicznego i służy dokładnej obserwacji psychologicznej. Scenariusz do "Rzezi", na podstawie sztuki własnego autorstwa "Bóg mordu", napisała wspólnie z Polańskim Yasmina Reza, urodzona w Moskwie córka irańskiego Żyda i Węgierki, mieszkająca obecnie nad Sekwaną i pisząca po francusku. Dynamiczne dramaty Yasminy Rezy są jednymi z najciekawszych prób analizy moralności współczesnej klasy średniej. Autorka tropi fasadowość i hipokryzję człowieka Zachodu. Pokazuje, że głoszone przez autorytety moralne i religijne, polityków oraz innych luminarzy życia publicznego tolerancja i otwartość na drugiego człowieka pryskają przy byle okazji, na przykład w wyniku nieporozumień w kwestiach estetycznych.

"Rzeź" jest drugim wspólnym projektem Rezy i Polańskiego. Wcześniej pisarka dokonała adaptacji "Przemiany" Franza Kafki, którą Polański wyreżyserował w paryskim Theatre du Gymnase. Ekranizując sztukę "Bóg mordu", Polański nadał jej - nie rezygnując z tonu komediowego - wydźwięk bardziej gorzki. Nad scenariuszem pracował w szwajcarskim areszcie domowym w Gstaad. Jest to film o obłudzie, o pozorach, które w uporządkowanym społecznym życiu ukrywają destrukcję. Ujawnia cynizm i kompleksy ukryte w liberalnym społeczeństwie. Ten filmowy teatr jest popisem nie tylko reżyserskiej sprawności, ale również prawdziwym koncertem gry aktorskiej. W "Rzezi" dwie pary małżeńskie w średnim wieku zagrali: laureaci Oscarów: Kate Winslet ("Mildred Pierce", "Lektor"), Christoph Waltz ("Woda dla słoni", "Bękarty wojny") oraz Jodie Foster ("Azyl", "Milczenie owiec"), a także John C. Reilly ("Chocago", "Musimy porozmawiać o Kevinie", "Magnolia"). Postacie, które wykreowali aktorzy to całkowicie odmienne typy ludzkie. Nancy Cowan to brokerka zajmująca się inwestycjami, która w dobie kryzysu traci dobrą zawodową pozycję. Ma bardzo nowoczesne poglądy na tematy macierzyństwa i rodzicielstwa. Kocha syna i nieustająco zmaga się z poczuciem winy, że poświęca mu za mało czasu. Penelope Longstreet jest ugrzeczniona i wszystko traktuje poważnie. Pracuje w księgarni i jednocześnie pisze książkę poświęconą konfliktowi w Darfurze. Nie potrafi też ukryć tego, że jej aspiracje sięgają wyżej niż to, co może jej zapewnić mąż. Michael, który uważa, że wrażliwość na tematy społeczne żony jest przesadna, handluje designerskim sprzętem łazienkowym. Jest spokojnym człowiekiem, koneserem szkockiej whisky i kubańskich cygar. Alan Cowen jest tymczasem pewnym siebie, nierozstającym się telefonem komórkowym cynicznym prawnikiem, który broni firmy farmaceutycznej oskarżonej o wypuszczenie szkodliwego leku.

"Rzeź" oscyluje między dramatem obyczajowym z mocno zarysowanym tłem społecznym a czarną komedią. Jest filmem doskonałym w warstwie formalnej i niezwykle dynamicznym, mimo ograniczenia zamkniętą przestrzenią. Nie ma w nim żadnego zbędnego ujęcia. Roman Polański zebrał na planie "Rzezi" nie tylko śmietankę amerykańskiego i europejskiego aktorstwa, ale także najwybitniejszych twórców współczesnego kina. Autorem zdjęć jest Paweł Edelman, nagrodzony Cezarem oraz Europejską Nagrodą Filmową, a także nominowany do Oscara i BAFTY za "Pianistę". Muzykę do filmu skomponował wielokrotnie nominowany do Oscara (ostatnio za "Jak zostać królem") Alexandre Desplat, scenografię zaprojektował laureat nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej za "Ojca chrzestnego II" Dean Tavoularis, a za montaż "Rzezi" odpowiada trzykrotny zdobywca Cezara - Hervé de Luze ("Autor widmo", "Nie mów nikomu", "Pianista"). Za swoje kreacje w "Rzezi" Jodie Foster i Kate Winslet otrzymały nominacje do Złotych Globów. Roman Polański został uhonorowany m.in. Cezarem za najlepszy scenariusz adaptowany oraz nominacjami do nagrody Davida di Donatello (najlepszy film Unii Europejskiej) i Goya (najlepszy film europejski).